♦ ️ بسیاری از رفتارهای اقتصادی بهویژه سرمایه گذاری ریشه در رفتارها در طبیعت دارد. یکی از اینگونه رفتارهای اقتصادی رفتار گله ای (Herding behavior) یا گروهی است که نشان می دهد چگونه رفتارهای انفرادی از رفتار جمعی یا رفتار کل گروه تأثیر می پذیرد. بهبیاندیگر، می توان دلیل اصلی شکل گیری رفتار گله ای را پیروی از رفتار جمع دانست (اصل تطابق فرد با جمع) که خود ریشه روانشناختی دارد. رفتار گله ای هم صعود دارد و هم سقوط. در بسیاری از موارد پیروی از رفتارهای گله ای، فرد وارد در یک فعالیت اقتصادی را به پرتگاه برده و درنتیجه سقوط اتفاق می افتد .
♦ ️ رفتار گله ای بیشتر در حوزه های سرمایه گذاری و مالی ظهور پیدا می کند و در صورت رفتار، گاهی هم مطلوب تلقی می شود اما در ارتباط با بازار کارا یک چالش بزرگ محسوب میشود. برعکس، این رفتار در چارچوب اقتصاد رفتاری توجیه پذیر است زیرا بر اساس اقتصاد رفتاری، افراد منطقی عملنکرده و بیشتر تحت تأثیر فضای روانی و تبلیغات برخاسته از اخبار خوب و نیز اخبار بد (برای خروج از بازار) رفتار می کنند .
♦ ️ یکی از حوزه هایی که در بسیاری از مطالعات مرتبط با رفتار گله ای به آن اشارهشده حوزه بازار بورس است که افراد با مشاهده افزایش قیمت سهام و یا شاخص کل تحریکشده و با کمترین تخصص و اطلاعات، به شکل احساسی و رگباری، ورود به آن را در دستور کار قرار می دهند و سرمایه های خُرد و کلان خود را درگیر این بازار می کنند. اگرچه در تبوتاب اولیه رشد قیمت ها، افراد تازهوارد حتی با انتخاب تصادفی سهام (و عمدتاً به شکل تک سهام) ممکن است سود ببرند اما بهتدریج با کاهش تب و تاب ها و پیچیده شدن انتخاب ها و بهویژه انتخاب سبدها، به بازنده بازار تبدیل می شوند. این بازار بهشدت به اخبار بد و خوب حساس بوده و حداقل در ایران از شرایط سیاسی و نیز ساختار و وضعیت بازارهای موازی آن یعنی زمین، مسکن، طلا و ارز بهشدت تأثیر می پذیرد .
♦ ️ اکنون رفتار گله ای به دلیل تضعیف بازارهای موازی در اثر کرونا (تعطیلی یکماهه و کنترل) بهشدت در بازار بورس موج می زند و کافی است بهصورت عادی یا تبانی، تعدادی از سرمایه گذاران صف یا موج مثبتی را در ارتباط با سهام یک یا چند شرکت ایجاد کنند (که می کنند). در این حالت سایر سرمایه گذاران بهویژه سرمایه گذاران خُرد به شکل گله ای عمل کرده، در صف خرید قرار می گیرند و اقدام به خرید سهام آن شرکت ها خواهند کرد. نکته دیگری در ارتباط با وضعیت کنونی بازار بورس اهمیت دارد و باید به آن توجه کرد شرایط قرنطینه نسبی و وقت آزاد افراد است که در صورت عادی شدن شرایط کاری، تهدیدزا خواهد بود. در کنار این موارد، باید به رفتار بازارهای موازی نیز توجه کرد که بدون شک بهزودی از این شرایط لاک پشتی خارجشده و مبتنی بر رفتار گله ای شتاب خواهند یافت و افزایش قیمت های بسیار شدید را تجربه خواهند کرد که می تواند تهدید بسیار جدی برای بازار بورس و ترکیدن حباب های ناشی از رفتار گله ای باشد زیرا رفتار گله ای یکی از عوامل اصلی شکل گیری حباب در بازار بورس است که در ایران نیز مطالعات مختلف این مسئله را مورد تأیید قرار داده اند. مسئله بسیار با اهمیت در بازار بورس عبارت از مدیریت و کنترل رفتار گله ای توسط خود سرمایه گذاران بهویژه سرمایه گذاران ریسک گریز است و این که احساسی عمل نکنند تا دچار زیان ناشی از حباب خودساخته نشوند .
♦ ️ نکته پایانی اینکه، در این شرایط توجه دقیق به ظرفیت بازار بورس برای رفتار گله های بزرگ موضوع بسیار مهمیاست زیرا نادیده گرفتن ظرفیت بورس، می تواند ضربه بدی را به آن وارد کند. امید اینکه با توجه به آزادسازی سهام عدالت و ایجاد زمینه های لازم برای ورود آن به بورس، افراد به دور از رفتارهای گله ای و بر اساس شناخت، دانش و اطلاعات کافی وارد بورس شوند و از انجام حرکات و اقدامات احساسی بهشدت اجتناب نمایند تا ان شاا... ورود مطمئن و با دانش داشته و به دنبال آن ماندگاری در بازار و درنهایت کسب سود در بازار و نه خروج زودهنگام ناشی از زیان.